ขั้นตอนการประกอบพิธีกรรมในงานศพ (ตอนที่ 1)
ขั้นตอนการประกอบพิธีกรรมในงานศพ (ตอนที่ 1) พิธีกรรมเกี่ยวกับงานศพไม่ได้มีเพียงแค่ในประเทศไทยเท่านั้น และในแต่ละประเทศนั้นก็ล้วนมีความแตกต่างกันไปตามศาสนาและความเชื่อ ที่เป็นลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นในประเทศนั้น ๆ ซึ่งรวมไปถึงความเคร่งครัดและสิ่งของเครื่องใช้ที่นำมาประกอบพิธีกรรม และยังมีขั้นตอนต่าง ๆ มากมาย ดังนี้
1.วันถึงแก่กรรม
ทางพระพุทธศาสนามีความเชื่อว่ามนุษย์อย่างเรานั้นถูกสร้างขึ้นมาจากธาตุทั้ง 4 คือ ธาตุดินสร้างเป็นหนังและกระดูก ธาตุน้ำสร้างเป็นน้ำเลือด,น้ำเหงื่อ และน้ำลาย ธาตุลมสร้างเป็นลมหายใจเข้าออก และสุดท้ายธาตุไฟสร้างเป็นความร้อนในร่างกาย เป็นต้น เมื่อเกิดการเสียชีวิตนั้นมีความเชื่อว่าเป็นเรื่องอัปมงคล ที่จะต้องทำพิธีกรรมเพื่อป้องกันไม่ให้ผีกลับมาทำอันตราย ซึ่งมีขั้นตอนดังต่อไปนี้
1.1 การอาบน้ำศพ การอาบน้ำศพ เป็นขั้นตอนแรกหลังจากการตาย ซึ่งเชื่อกันว่าการอาบน้ำศพให้ร่างกายสะอาด จะนำผู้ตายไปสู่อีกโลกอย่างบริสุทธิ์ โดยจะใช้น้ำต้มผสมใบส้มป่อยกับใบมะกรูดทำความสะอาดร่างการให้เรียบร้อยก่อนที่จะทำการมัดศพ
1.2 หวีผม การหวีผมศพก็มีความแตกต่างกันตามความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น บางคนหวีเพียง 3 ครั้ง บางคนก็หวีเป็น 2 ซีก คือหวีไปทางด้านหน้าและด้านหลัง เมื่อหวีผมเสร็จก็จะหักก่อนขว้างทิ้ง แล้วพูดว่า อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา แต่ทางภาคอีสานจะหวีลงอย่างเดียวห้ามหวีขึ้นแล้วจะหักหวีออกเป็น 2 ท่อน หลังจากนั้นจะมีการแต่งตัวศพด้วยการเอาแป้งหรือน้ำหอมมาทาทั่วบริเวณใบหน้าและร่างกาย
1.3 การแต่งตัวให้ศพ ตามความเชื่อของศาสนาพุทธนั้น การแต่งตัวศพต้องใช้ของใหม่ทุกอย่าง ไม่ใช่การนุ่งขาวห่มขาว เวลาสวมใส่ให้กลับทาง เช่น เสื้อที่สวมให้กลับข้างหน้าไว้ข้างหลัง และต้องทำตำหนิทุกชิ้น เป็นต้น
1.4 ใส่เงินไว้ในปากศพ เป็นความนิยมของชาวอีสานที่ใช้เงินเหรียญ ถือว่าเป็นค่าเดินทางสำหรับผู้ตาย ใช้เดินทางไปสู่เมืองผีหรือเมืองสวรรค์
1.5 ขี้ผึ้งปิดตาปิดปากศพ การที่ใช้ขี้ผึ้งปิดตาปิดปากศพ มีอยู่สองความหมายคือเป็นการลดความน่ากลัวของร่างผู้เสียชีวิต หรือในทางความเชื่อเพื่อเป็นการรู้จักระวังและรักษาตา หู จมูก กาย และ ใจ อย่าให้เกิดความทุกข์ขึ้น
1.6 การมัดศพ ขั้นตอนการมัดศพคือหลังจากการแต่งตัวให้เรียบร้อยแล้ว เราจะทำการมัดตราสัง 3 เปลาะ โดยคนที่มัดตราสังจะพูดคาถาว่า “ปุตโต คีวา” โดยผูกตั้งแต่คอลงมาถึงกลางตัวแล้วรวบรัดมือทั้งสองข้างให้พนมไว้ที่อกแล้วพูดคาถาว่า “ภริยา หัตเถ” หลังจากนั้นก็โยงด้ายมาถึงที่เท้าทั้งสองข้างให้ติดกันแล้วพูดคาถาว่า “ธนัง ปาเท” มัดสามเปลาะให้มือถือกรวยดอกไม้ ธูปเทียน เครื่องตราสังใช้ด้ายดิบมาจับให้เป็นเส้นขนาด 3 ทบ
2.การตั้งศพ การตั้งศพนั้นจะต้องหันหัวศพไปทางทิศตะวันตกเสมอ เพราะมีความเชื่อกันว่าการนอนหันไปทางทิศตะวันตกคือการนอนอย่างผี โดยเปรียบเหมือนว่าพระอาทิตย์ได้ตกลงไป
1.1 การทำโลงศพ การทำโลงศพนั้นไม้ที่จะนำมาทำโลงศพต้องเป็นไม้ประเภทเนื้ออ่อน และติดไฟได้เร็ว การทำโลงศพจะทำปากโลงศพยาวกว่าตอนล่างของโลงศพเล็กน้อยหรือตามขนาดความสูงของผู้ตาย ฝาของโลงศพจะเอาปูนซีเมนต์ฉาบบางๆ ทั้ง 4 ด้าน เพื่อป้องกันไม่ให้น้ำหนองไหลซึมออกมา โดยจะโรย ยาฉุน ถ่านไฟ ใบฝรั่ง กากใบชา ไว้ภายในโลงศพเพื่อดับกลิ่น ปัจจุบันนิยมใช้โลงศพเย็น (โลงเย็น )เป็นส่วนมาก จึงทำให้การใช้ยาฉุน ใบฝรั่ง เลิกใช้ไป
1.2 การเบิกโลงศพ สัปเหร่อ เป็นคนจัดการโดยเอาไม้ไผ่ มาจักเป็นซี่เล็กๆ ทำเป็นบันได 4 ขั้น ความกว้างเท่ากับความกว้างของโลงศพ สำหรับวางไว้บนปากโลงศพเอาเฝือกผืนหนึ่งทำด้วยไม้ไผ่ 8 ซี่ ตัดติดกันเหมือน แล่งวางก้นโลงเอาผิวไม้ขึ้นวางระยะห่างพอสมควร สำหรับรองรับเสื่อ นำไม้ไผ่มาผ่า เพื่อที่ใช้สำหรับคีบสายสิญจน์ ไม้นี้เรียกว่าไม้ปากกาจับโลงศพ พิธีเบิกโลงศพ เป็นพิธีกรรมที่ทำกับโลงศพก่อนที่จะยกศพใส่โลงศพ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อทำให้โลงศพว่างจากสิ่งที่ไม่ดี ผีหรือเทวดาทั้งหลายที่สิงสถิตอยู่กับไม้ที่เอามาทำโลงศพ ถือว่าเป็นโลงศพที่มีวิญญาณเป็นเจ้าของแล้ว เมื่อนำศพผู้ตายบรรจุวิญญาณของคนตายจะถูกรบกวนถูกรังแกได้ และไม่ยอมเดินทางไปกับร่างศพของตนจะเป็นผีอยู่ในบ้านไม่ไปผุดไปเกิด จึงให้มีพิธีทำน้ำมนต์ธรณีสารอันเป็นน้ำมนต์กำจัดความอัปมงคลให้ออกจากโลงศพ
1.3 ตามไฟศพ เมื่อตั้งไฟศพเรียบร้อยแล้วการจุดตะเกียงหรือไฟตามศีรษะศพ ตลอด 24 ชั่วโมง เป็นความเชื่อที่ว่า จุดไว้กั้นความกลัวบ้าง จุดไฟไว้แทนธาตุผู้ตายบ้าง
1.4 สวดมาติกา คือการที่ญาติของผู้ตายเชิญพระสงฆ์จำนวน 4 รูป มาสวดพระอภิธรรมหน้าศพ เมื่อพระสงฆ์สวดพระอภิธรรมจบ เจ้าภาพก็จะนำเครื่องไทยธรรมถวายเป็นอันเสร็จพิธี
ขั้นตอนการประกอบพิธีกรรมในงานศพยังไม่หมดเพียงเท่านี้ ทาง Suriya Funeral จะนำขั้นตอนการประกอบพิธีกรรมในงานศพ ตอนที่ 2 นำกลับมาฝากกันในเร็ว ๆ นี้ค่ะ อย่าลืมติดตามตอนต่อไปนะคะ
หากท่านใดเกิดข้อสงสัยหรือต้องการความรู้ข้อมูลเพิ่มเติม หรือต้องการใช้บริการเราเกี่ยวกับเรื่องหลังความตาย อาทิ หีบศพ โลงศพ ดอกไม้หน้าโลงศพ สามารถติดต่อสอบถามได้ที่ 020263862 ตลอด 24 ชม.